Ortodonti; dişlerin dizilişinde gözlemlenen yapısal pozisyon bozuklukları ve buna ek olarak görülebilen çene yapısındaki deformasyonlardır.Yani ortodonti; konum bozukluğuna sahip dişlerin ve çenenin tespit edilmesi, erken dönemde önlenmesi veya durdurulması, ileri dönemde ise iyileştirilmesini kapsar.
Ortodonti; eski Yunancadaki orthos (düz, düzeltmek) ve odont (diş) kelimelerinin birleşmesiyle meydana gelmiş yabancı kökenli bir sözcüktür. Aslında tanımı, alanın amacını da net bir şekilde açıklamaktadır. Asıl gaye yüzün genel görünümü de etkileyebilen dişler başta olmak üzere alt ve orta yüz bölgesine yapılan her türlü müdahaledir.
Ortodonti Tedavisi Hangi Durumlarda Gereklidir?
Ortodontik anlamda en sık rastlanan problemler dişlerin konum bozukluğuna sahip olması sonucu bazen çenenin ve dolaylı olarak bütün yüzün duruşunda istenmeyen değişiklikler yaşanmasıdır. Ortodontik tedavi, yalnızca ortodonti alanında uzmanlık yapmış diş hekimlerinin muayene ve planlaması sonrası gerçekleştirilir. Dişlerin yanlış dizilimi sonucunda dişlerde ve birbirleri ile ilişkilerinde 6 temel bozukluk gözlenir. Bunlar:
Overbite: Üst dişlerin alt dişleri normalden daha fazla örtmesidir. Bu bozuklukla birlikte üst dişler altlara göre daha önde de konumlanabilmektedir. Ortodontik tedavi ile düzeltilmesi mümkündür.
Underbite: Alt dişlerin üst dişlere oranla daha önde olması durumudur. Alt dudağın üst dudağın önüne geçmesine sebep olabilir. Ortodontik tedavi (diş teli) ile düzeltilmesi mümkündür.
Crossbite: Alt ve üst dişler arasında ters kapanış görülmesidir. Ortodontik tedavi ile düzeltilmesi mümkündür.
Openbite: Arka dişlerin kapanmak üzere birbirine değdiği durumda dahi ön dişler birbirine değmemesi ve dişlerin arasının aralık kalması durumudur. Ortodontik tedavi (diş teli) ile düzeltilmesi mümkündür.
Boşluklar: Genetik sebeplerle veya dış etkenlerle kaybedilen dişlerin arasında boşluklar oluşması durumudur. Ortodonti tedavi (diş teli) veya protez diş ile düzeltilmesi mümkündür.
Çapraşıklık: Bir çenede veya her ikisinde birden, dişlerin sağlıklı bir biçimde çıkması için yeterli yerin olmaması ve oluşan sıkışıklığın dizilim bozukluğuna yol açması durumudur. Ortodontik tedavi ile düzeltilmesi mümkündür.
Tüm bunların dışında kazalar, yaralanmalar ve fiziksel travmalar gibi hastanın diş ve çene yapısında deformasyonlar meydana getiren durumlar sonucunda oluşan komplikasyonlar da yine ortodonti tedavi yöntemleri ile gerekli durumlarda ortodontik apareyler ile çözülebilmektedir.
Ortodonti Tedavi Çeşitleri
Günümüzde yaygın olarak kullanılan 4 tip Ortodonti tedavi yöntemi bulunmaktadır. İşlem sırasında kullanılacak olan teller; hastanın sahip olduğu yapısal bozukluğa veya bazı noktalarda hastaların beklentisine göre değişiklik gösterebilmektedir.
Metal Diş Teli (Metal Braketler)
En eski, en dayanıklı ve en çok kullanılan diş teli türüdür. Hem çene hem de dişlerin yapısı göz önünde bulundurulduktan sonra diş hekimi tarafından dişin iç veya dış yüzeyine yerleştirilmesi mümkündür. Her ne kadar estetik olarak hoş bir görüntü vadetmese de her probleme uygun olan tedavi yöntemidir. Ayrıca diş teli fiyatları 2019 yılı baz alındığında çoğu zaman en ekonomik ortodonti yöntemi olarak bilinmektedir. Bozukluğun derecesine göre 6 ay ile 2 yıl arasında bir sürede iyileşme sağlanır.
Şeffaf Diş Teli (Porselen Braketler)
Şeffaf diş teli ile metal diş teli arasında tedavi sonucu açısından belirgin bir fark bulunmamaktadır. Şeffaf diş telleri porselen bazlı bir materyalden üretildiği için çok daha estetik ve diş yapısı gibi doğal görünür. Ancak metal diş teli kadar dayanıklı olmayacağı için daha dikkatli kullanılması gerekmektedir. Bu sebeple özellikle çocuklara uygun olmayabilir.
Lingual Diş Teli (Lingual Braketler)
Diş telinin en büyük eksisi olan rahatsız edici görünüşü ortadan kaldırmak için geliştirilen lingual diş telleri; dişin görünen dış yüzeyi yerine görünmeyen iç yüzeyine yerleştirilir. Metal veya şeffaf(porselen) diş tellerine benzer durumlarda kullanılabilmektedir. Tedavi fiyatları açısından kıyaslandığı zaman ise metal diş teli veya şeffaf(porselen) diş teline göre daha yüksek maliyetleri içerebilmektedir.
Şeffaf Plak – Şeffaf Diş Plağı
“Görünmez” anlamına gelen “Invisible” ve “düzeltici” anlamına gelen “aligner” kelimelerinin birleşiminden meydana gelen Invisalign olarak da bilinen bu yönteme, kısmen daha hafif diş ve çene bozukluklarının olduğu ortodontik bozukluklar durumunda sıkça başvurulur. Şeffaf diş plağı uygulamasında diğerlerinin aksine braketler ve teller yoktur. Hasta, halihazırda var olan diş yapısı ve ulaşılmak istenen düzeltme için özel 3D ölçümlere tabi tutulur. Yapılan ölçümlerin sonuçları göz önünde bulundurularak hastaya özel şeffaf plak (Invisalign) hazırlanır.
Şeffaf plak; hasta herhangi bir şekilde ağzına veya dişlerine bağlı olmayan bu plağı gündüz ve gece boyunca günde ortalama 22 saat takar. Standart diş tellerinden en temele farklarından biri ise; hasta diş fırçalama, yemek yeme gibi etkinlikler için şeffaf diş plağını hiçbir alete ihtiyaç duymadan kendi kendine çıkartıp, gerekli işlemler tamamlandıktan sonra rahatlıkla tekrar takabilir. Adı üzerinde şeffaf olduğu için estetik açıdan hastayı zor durumda bırakmaz.
Ayrıca plak ağızdan çıkarıldığı durumlarda kuvvet ve ağrı ortadan kalmaktadır. Şeffaf plak tedavisi tek bir plakla tamamlanabileceği gibi, tedavinin süresi ve dişlerin yapısal bozukluğu göz önünde bulundurularak aralıklarla değiştirilen birden fazla plak kullanımı da mümkündür.
ORTODONTİK TEDAVİ NE KADAR SÜRER
Ortodontik tedavi süresi; çapraşıklık miktarına, hastanın yaşına, uygulanacak tedavi şekline göre değişiklik gösterir. Tedavi kurallarına uyan, ağız bakımına dikkat eden, verilen apareyleri olması gerektiği gibi kullanan hastalar tedavi sürelerini kısaltabilir.
ORTODONTİK TEDAVİ TEMİZLİĞİ
Diş telleri varken dişler rahatlıkla fırçalanabilir. Ortodontik tedavi gören hastalarda ağız hijyeninin iyi olması çok önemlidir. Aksi taktirde tellerin arasında biriken gıda artıkları ve bunlardan kaynaklı oluşan mikrobiyal flora nedeniyle dişeti hastalıkları ve çürükler oluşabilir. Bu nedenle ara yüz fırçaları ve diş fırçaları ile daha detaylı ve daha sık bir ağız bakımının yapılması gerekir.